فهرست مطالب

نشریه نهال و بذر
سال بیست و سوم شماره 3 (پاییز 1386)

  • تاریخ انتشار: 1386/06/01
  • تعداد عناوین: 12
|
  • مرجان دیانت*، حمید رحیمیان مشهدی، محمدعلی باغستانی، حسن محمد علیزاده، اسکندر زند صفحات 267-280

    چاودار یکی از علف های هرز مشکل زا در گندم ایران است. برای مطالعه قدرت رقابتی ارقام ایرانی گندم با چاودار آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در ورامین و سه تکرار در مشکین دشت در سال زراعی 82-1381 انجام شد. تیمارها شامل هشت رقم گندم (آزادی، طبسی، مهدوی، کرج 2، نیک نژاد، پیشتاز، شیراز و روشن) در دو سطح چاودار (با حضور و بدون حضور چاودار) بودند. نتایج نشان داد که رقم مهدوی با دارا بودن عملکرد 6.12 تن در هکتار (در حضور چاودار)، زیست توده چاودار 656.5 کیلوگرم در هکتار و شاخص رقابت 2.16 قوی ترین رقم و رقم کرج 2 با دارا بودن عملکرد 2.6 تن در هکتار (در حضور چاودار)، زیست توده چاودار 2206.16 کیلوگرم در هکتار و شاخص رقابت 0.35 ضعیف ترین رقم در رقابت با چاودار بودند. در حضور رقم مهدوی، چاودار تعداد کمتری سنبله در واحد سطح تولید کرد. این در حالی بود که در حضور رقم کرج 2، چاودار بیشترین تعداد سنبله را در واحد سطح تولید کرد. بنابراین رقم مهدوی می تواند برای کنترل علف هرز چاودار در مدیریت تلفیقی علف های هرز مورد استفاده قرار گیرد.

    کلیدواژگان: گندم، چاودار، زیست توده، شاخص رقابت، عملکرد
  • محمود هوشیارفرد*، تقی درویش مجنی صفحات 281-296

    این تحقیق به منظور آگاهی از اثر جانبی تیمار تلفیقی بذر پنبه با قارچکش های کربوکسین تیرام (پودر خیس شونده 75%)، کاربندازیم (پودر خیس شونده 50%)، تریادیمنول (پودر تجارتی DS 7.5) و حشره کش های تیودیکارب (پودر تجارتی D‏F 80) و ایمیداکلوپراید (پودر تجارتی SW 70) برای کنترل توام آفات مکنده و بیماری مرگ گیاهچه در اوایل فصل رویش بر صفات جوانه زنی بذر، رشدگیاهچه و میزان کنترل بیماری مرگ گیاهچه پنبه به صورت فاکتوریل و به ترتیب در قالب طرح کاملا تصادفی و بلوک های کامل تصادفی در شرایط آزمایشگاه و مزرعه انجام شد. مطالعات آزمایشگاهی به روش کشت بذر درون کاغذ حوله ای مرطوب (Rolled wet paper towels) انجام شد. نتایج نشان داد که کلیه تیمارهای تلفیقی حشره کش تیودیکارب با قارچکش باعث کاهش جوانه زنی و رشد طولی ریشه چه و افزایش پوسیدگی بذر، تعداد ریشه چه های نابجا، ضخامت، وزن خشک و اشکال غیرطبیعی گیاهچه پنبه می شوند. این عوارض، حساسیت گیاهچه پنبه را نسبت به عوامل بیماری مرگ گیاهچه افزایش داد و باعث کاهش استقرار گیاهچه در شرایط مزرعه شد. جمع بندی نتایج نشان داد که استفاده از ایمیداکلوپراید به صورت تیمار تلفیقی بذر با یک قارچکش اثر سوء کمتری بر صفات جوانه زنی بذر، رویش و استقرار گیاهچه در مزرعه دارد.

    کلیدواژگان: پنبه، تلفیقی بذر، اثر جانبی، قارچکش، حشره کش، بیماری مرگ گیاهچه
  • همایون کانونی*، علیرضا طالعی، معروف خلیلی صفحات 297-310

    در این تحقیق که به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد و وزن صد دانه نخود (Cicer arietinum L.) در شرایط دیم دراستان کردستان اجراء شد، هفت ژنوتیپ و لاین نخود تیپ دسی به علاوه رقم شاهد (پیروز) در سه ایستگاه تحقیقاتی (گریزه، خرکه و قاملو) به مدت سه سال (1380 تا 1382) در طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس آزمون بارتلت متجانس بودن واریانس خطاها در آزمایش های جداگانه مورد تایید قرار گرفت. برای مطالعه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط تجزیه واریانس مرکب و برای تعیین ثبات عملکرد و وزن صد دانه در محیط های مختلف تجزیه پایداری انجام شد. براساس نتایج تجزیه واریانس، بین میانگین محیط ها و میانگین ژنوتیپ ها تفاوت معنی دار وجود داشت. معنی دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ× محیط برای صفات مورد نظر نشان داد که واکنش تعدادی از ژنوتیپ ها در برخی از محیط ها متفاوت بوده است. براساس آماره های پایداری (Pi ،bi ،S2di وCV%)، ژنوتیپ ICCV 91006 برتر و پایدارتر از سایر لاین ها بود و برای کاشت در مناطق دیم استان کردستان قابل توصیه است.

    کلیدواژگان: نخود تیپ دسی، اثر متقابل ژنوتیپ ‍×محیط، پایداری عملکرد
  • فرزان طاهری*، منصوره کشاورزی، مهران پاتپور، سید علیرضا ولدآبادی، حسن سلطانلو صفحات 311-323

    برای بررسی نحوه توارث مقاومت به سفیدک پودری، از چهار رقم جو به نام های افضل، هبه، لژیا و ایگری و شش نتاجF1 حاصل از آن ها در یک طرح آمیزشی دای آلل یک طرفه استفاده شد. برای این منظور اجزای مقاومت شامل دوره کمون و تیپ آلودگی یادداشت برداری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها برای صفات دوره کمون و تیپ آلودگی اختلاف معنی داری وجود دارد. تجزیه دای آلل با روش های پیشنهادی گریفینگ و هیمن- جینکز نشان داد که برای هر دو صفت واریانس غلبه از اهمیت بالایی برخوردار بود . در میان والدین رقم ایگری، بیشترین ترکیب پذیری عمومی را در جهت افزایش مقاومت داشت و در میان هیبریدها به ترتیب هبه × افضل و افضل × ایگری بیشترین ترکیب پذیری خصوصی را در جهت افزایش مقاومت داشتند. نتایج همچنین نشان داد که فراوانی ژن های مقاومت غالب بیشتر از ژن های مغلوب بود. توارث پذیری عمومی و خصوصی به ترتیب 98.3% و 36.5% برآورد شد. کم بودن وراثت پذیری خصوصی نشان دهنده این بود که انتخاب در جهت کاهش صفت دوره کمون و تیپ آلودگی چندان موثر نخواهد بود. درجه غالبیت برای دو صفت دوره کمون و تیپ آلودگی بیش از یک به دست آمد که تایید کننده عمل غالبیت و فوق غالبیت ژن ها در کنترل این دو صفت بود.

    کلیدواژگان: جو، سفیدک پودری، نخود توارث، دای آلل کراس
  • مهدی جمشیدی مقدم*، حسن پاک نیت، عزت الله فرشادفر صفحات 325-342

    به منظور بررسی واکنش لاین های نخود به تنش خشکی در مرحله جوانه زنی و مراحل بعدی رشد، تعداد 17 لاین در شرایط کنترل شده در چهار سطح پتانسیل آب، و در مزرعه در دو شرایط محدود و مطلوب رطوبتی مورد مقایسه قرار گرفتند. خصوصیات فیزیولوژیک پتانسیل آب برگ، آب نسبی از دست رفته برگ و مقدار کلروفیل برگ در دو مرحله گلدهی و غلاف دهی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که در شرایط کنترل شده با کاهش پتانسیل آب (از سطح شاهد تا 1.2- مگاپاسکال)، کلیه صفات مربوط به جوانه زنی به طور معنی داری کاهش یافتند. بیشترین شاخص تنش جوانه زنی (GSI) متعلق به دو لاین بیونیج و Flip95-48C بود. همبستگی مثبت و معنی داری بین GSI و حداکثر جوانه زنی مشاهده شد. در مزرعه نیز اعمال تنش در هر دو مرحله گلدهی و غلاف دهی موجب کاهش معنی دار در پتانسیل آب برگ شد، درحالی که کاهش معنی داری در مقدار کلروفیل مشاهده نشد. بر اساس شاخص تحمل تنش (STI)، لاین های 15-59-18 و Flip97-188C برتر بودند. در مرحله غلاف دهی لاین های فوق همراه با لاین 31-60-12 بیشترین پتانسیل آب برگ را در شرایط محدودرطوبتی دارا بودند. در مرحله گلدهی، لاین Flip89-50C و در مرحله غلاف دهی دو لاین برتر از نظر STI همراه با لاین های Flip93-166C و Flip95-42C کمترین آب از دست رفته برگ را داشتند. در هر دو شرایط و در دو مرحله بیشترین میزان کلروفیل به لاین Flip94-111C تعلق داشت. در شرایط محدودرطوبتی و هر دو مرحله رشد گیاه، پتانسیل آب برگ با آب از دست رفته همبستگی منفی و معنی دار داشت. بر اساس نتایج آزمایش، تحمل خشکی با بالا بودن محتوای آب برگ مرتبط بود. نتایج رگرسیون مرحله ای نشان داد که در شرایط مطلوب عملکرد بیولوژیک و در شرایط محدود درصدپوکی غلاف و وزن دانه، همراه با تعداد غلاف در بوته دارای بیشترین تاثیر بر عملکرد تک بوته بودند.

    کلیدواژگان: نخود، تنش جوانه زنی، تحمل خشکی، خصوصیات فیزیولوژیک
  • حسن رضا اعتباریان*، مهرنوش محمدی فر صفحات 343-356

    چهار جدایه Trichoderma harzianum M ، T. harzianum T39 ، T. viride (MO) و T. virens DAR74290 برای کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه گندم که عامل آن قارچ Bipolaris spicifera است مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش های مربوط به کشت متقابل، درصد کاهش رشد قارچ عامل بیماری با جدایه های تریکودرمای فوق به ترتیب 53.39، 37.37 33.11 و 40.40 درصد بود. مواد فرار قارچ های فوق توانست به ترتیب 71.5، 52، 66.5 و 5.64 درصد از رشد قارچ عامل بیماری جلوگیری کند. در آزمایش های گلخانه ای در تیماری که قارچ T. viride (MO) به کار رفته بود میانگین درصد آلودگی بوته ها و شدت آلودگی ریشه به ترتیب صفر و 1.21 بود که از سایر گونه های تریکودرما مورد آزمایش بهتر توانست بیماری را کنترل کند (P < 0.01) . در شرایط مزرعه (میکروپلات) شدت آلودگی در تیمارهایی که تریکودرمین، T. viride و T. harzianum به کار رفته بود بین 0.74 تا 1.63 متغیر بود، در صورتی که در تیمار شاهد آلوده شدت آلودگی 3.07 تعیین شد. جدایه های مورد آزمایش توانستند شدت آلودگی ریشه و درصدآلودگی طوقه را کاهش دهند و اثر آن ها با سم بنومیل تفاوت معنی دار نداشت.

    کلیدواژگان: گندم، جدایه های Trichoderma، قارچ های خاکری، کنترل بیولوژیکی
  • ایرج اسکندری*، مظفر روستایی صفحات 357-371

    اعمال روش های خاک ورزی حفاظتی و ایجاد شرایط بهینه برای کاشت محصول در عمق مناسب که قابلیت جوانه زنی با استفاده از اولین بارندگی موثر و قبل از شروع فصل سرما را فراهم کند، امری مهم در افزایش محصول گندم در زراعت دیم به شمار می آید. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر عمق کاشت بر روی عملکرد دانه یک رقم و دو لاین جدید گندم در قالب طرح آزمایشی بلوک های نواری (استریپ پلات) در پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت سه سال زراعی (83- 1380) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه اجرا شد. عامل عمودی شامل ژنوتیپ های گندم آذر 2، Ogosta/Sefid و Fenkang15/Sefid ، و عامل افقی محدوده عمق های کاشت 4 -2، 6 -4 و 8 - 6 سانتی متر بود. نتایج حاصله از تجزیه مرکب نشان داد که با افزایش عمق کاشت میزان عملکرد دانه، تعداد سنبله بارور در مترمربع، وزن هزار دانه و وزن بیوماس خشک به طور چشمگیری کاهش معنی داری نشان دادند. ژنوتیپ های گندم با افزایش عمق کاشت عکس العمل متفاوتی داشتند، به طوری که کاهش عملکرد دانه به ازای افزایش عمق کاشت در رقم آذر 2 نسبت به ژنوتیپ های دیگر بسیار زیاد و معنی‏دار بود. بیشترین میزان محصول رقم آذر2 از عمق 4-2 سانتی متری به میزان 2580 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. براساس نتایج به دست آمده، از نظر عملکرد دانه بین ژنوتیپ های مورد مطالعه تفاوت معنی ‏دار در سطح احتمال 5 درصد وجود داشت و بیشترین میزان محصول مربوط به ژنوتیپ گندم نان Fenkang15/Sefied با 2149 کیلوگرم در هکتار است. بیشترین و کمترین تعداد سنبله به ترتیب 338 و 218 سنبله مربوط به عمق های 4-2 و 8-6 بود.

    کلیدواژگان: گندم، مناطق سرد سیر دیم، عمق کاشت، طول کلئوپتیل، عملکرد دانه
  • عبدالستار دارابی* صفحات 373-386

    به منظور مقایسه عملکرد کل و قابل فروش سیب زمینی زمستانه و پاییزه و معرفی ارقام سازگار برای استان خوزستان، دو آزمایش جداگانه از سال 1377 به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان اجرا شد. در بهمن ماه 1377، هشت رقم سیب زمینی زودرس و نیمه زودرس در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مورد مطالعه قرارگرفتند. در هر دو سال غده ها در اوایل بهمن ماه کاشته و در اواخر اردیبهشت ماه برداشت شدند. در آزمایش دو ساله دیگری که از پاییز 1378 شروع شد، همان ارقام در یک طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار مقایسه شدند. در این آزمایش، در هر دو سال تاریخ کاشت غده ها نیمه دوم مهر ماه و تاریخ برداشت اوایل اسفند ماه بود. در سال های 1378 و 1379 به ترتیب در تاریخ های 9 آذر و 10 بهمن ماه، دمای هوا به صفر درجه سانتی گراد رسید. پس از برداشت، عملکرد هر رقم به دو قسمت قابل فروش و غیرقابل فروش تفکیک و وزن شد. در پایان آزمایش ها، با استفاده از آزمایش اسپلیت پلات در زمان، عملکرد کل و قابل فروش دو فصل کاشت زمستانه و پاییزه مقایسه شدند. با توجه به نتایج این بررسی ارقام بینلا، آریندا، سانته، کاسموس و آژاکس برای کاشت زمستانه و رقم سانته برای کاشت پاییزه سیب زمینی در استان خوزستان توصیه می شوند. با توجه به احتمال وقوع یخبندان در دوره رشد و نمو سیب زمینی پاییزه، کاشت زمستانه بر کاشت پاییزه ترجیح داده می شود.

    کلیدواژگان: سیب زمینی، عملکرد، کاشت زمستانه، کاشت پاییزه
  • یوسف انصاری ملکی*، رحمان رجبی، سیدمرتضی عظیم زاده، علی حسامی، کاظم سلیمانی، غلام رضا عابدی اصل صفحات 387-402

    به منظور انتخاب و معرفی ارقام سازگار و پرمحصول جو برای مناطق سردسیر دیم کشور، آزمایش های منطقه ای در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 24 ژنوتیپ (با شاهد سهند) در ایستگاه های مراغه، اردیبل و زنجان، و با 22 ژنوتیپ از 24 ژنوتیپ در مکان های مراغه، اردیبل، کرمانشاه، کردستان، شیروان و زنجان اجرا شد. آزمایش ها در چهار تکرار و به مدت سه سال زراعی (1383-1381) اجرا شدند. پس از تجزیه واریانس ساده عملکرد دانه در هر محیط و تجزیه واریانس مرکب در مکان های مختلف، آزمون یکنواختی واریانس اشتباه های آزمایشی در مکان ها انجام شد. پس از اطمینان از یکنواختی واریانس خطاهای آزمایشی تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه برای کل مناطق و سال ها، یک بار با 22 ژنوتیپ در تمام مناطق و دوباره با 24 ژنوتیپ فقط در مناطق مراغه، اردیبل و زنجان انجام شد. نتایج هر دو تجزیه به طور جداگانه نشان دادکه تمام اثرهای اصلی و متقابل در سطح احتمال یک درصد معنی دار بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب عملکرد دانه در مکان های مختلف به طور مستقل از هم نشان دادکه بین ژنوتیپ ها اختلاف معنی دار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. در تمامی مناطق مورد بررسی دو ژنوتیپ به شماره های سه Alpha/Gumhuriyet//Sonja  و 5  CWB 117-77-5-9-5 CK-3-2 از هر دو آزمایش 22 و24 ژنوتیپی و ژنوتیپ شماره 9 ((Antares/Ky36-1294//SlrIcbh-0383-0AP-0AP-0AP-8AP-0AP از بررسی 24 ژنوتیپی جزء ژنوتیپ های پرمحصول بودند. برای تعیین پایداری عملکرد دانه از روش های واریانس درون مکانی، ضریب تغییرات محیطی، کلاستر و رتبه ای (Rank) استفاده شد. روش رتبه بندی، پایداری عملکرد ژنوتیپ های شماره 3 و 5 (از آزمایش 22 و 24 ژنوتیپی) و لاین شماره 9 (ازبررسی 24 ژنوتیپی) را تایید کرد. پایداری عملکرد ژنوتیپ شماره 5 نیز با روش ضریب تغییرات محیطی و واریانس درون مکانی تایید شد. روش کلاستر ژنوتیپ های با پایداری عملکرد در روش های قبلی را به اضافه لاین شماره 4 در کلاس شاهد سهند قرار داد، لذا پایداری ژنوتیپ های فوق مورد تایید قرار گرفت. از نظر عملکرد دانه هر چهار ژنوتیپ یاد شده بالاتر و یا در حد شاهد (سهند) بودند.

    کلیدواژگان: جو، سازگاری، پایداری، عملکرد دانه، سردسیر، دیم
  • داریوش قنبری بیرگانی*، ناصر ظریفی نیا، مسعود شهربانونژاد، عبدالامیر راهنما صفحات 403-417

    این آزمایش به منظور بررسی مبارزه با علف های هرز مزارع یونجه بذری به صورت کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت سه سال از 1379 تا 1382 در صفی آباد دزفول اجرا شد. تیمارها در سال 80-1379 عبارت بودند از: خاک ورزی به عنوان عامل عمودی در سه سطح شامل کاربرد کلتیواتور بیلچه ای، کلتیواتور بیلچه ای + غلطان در مرحله 30 سانتی متری یونجه و بعد از چین اختصاص به بذر و تیمار بدون خاک ورزی. مصرف علفکش به عنوان عامل افقی در پنج سطح شامل کاربرد بروموکسی نیل به میزان 2 لیتر در هکتار در مرحله دو برگی یونجه + متری بوزین به میزان 0.5 کیلوگرم درهکتار بعد از چین اختصاص به بذر، بنتازون به میزان 2 لیتردر هکتار در مرحله شش برگی یونجه + متری بوزین به میزان 0.75 کیلوگرم در هکتار بعد از چین اختصاص به بذر، بنتازون به میزان 2 لیتر در هکتار در مرحله شش برگی یونجه + بنتازون به میزان 3 لیتر در هکتار بعد از چین اختصاص به بذر و شاهدهای بدون و با علف هرز بود. در سال های 81-1380 و 82-1381، تیمارها بعد از چین اختصاص به بذر اعمال شدند و عبارت بودند از خاک ورزی مانند تیمارهای یاد شده و کاربرد علفکش ها شامل متری بوزین به ترتیب به میزان 0.5 . و 0.75 . کیلوگرم در هکتار، بنتازون به میزان 3 لیتر در هکتار و شاهدهای بدون و با علف هرز. در سال 80-1379، تعداد کل علف های هرز برگ پهن به وسیله بروموکسی نیل + متری بوزین، بنتازون + متری بوزین و بنتازون + بنتازون به ترتیب 77، 81 و 56 درصد و به وسیله کلتیواتور بیلچه ای و غلطان + بیلچه ای هر یک 59 درصد کاهش یافت. در سال 81-1380، مجموع تعداد علف های هرز به وسیله تیمارهای متری بوزین و بنتازون به ترتیب 83 ، 95 و 83 درصد و در سال 82-1381، به ترتیب 68 ، 87 و 65 درصد کاهش یافت. کاربردتیمارهای متری بوزین به ترتیب 51 و 11 درصد، بنتازون 83 درصد و شاهد بدون علف هرز 37 درصدباعث افزایش عملکرد بذر یونجه شدند.

  • عبدالحسین عسکری*، ابوالفتح مرادی دالینی صفحات 419-430

    به منظور بررسی و تعیین مناسب ترین رقم و تاریخ کاشت کلزا، در سال های 1379 و 1380 آزمایشی در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی حاجی آباد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات در چهار تکرار اجرا شد که در آن کرت های اصلی شامل چهار تاریخ کاشت (اول آبان، ده آبان، بیست آبان و سی آبان ماه) و کرت های فرعی شامل سه رقم (ساری گل، هایولا 401 و آپشن 501) بود. نتایج تجزیه مرکب دو ساله داده های آزمایش نشان داد که اثر سال، تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل آن ها بر تعداد روز تا شروع گلدهی، طول دوره گلدهی و طول دوره رویش، در سطح 1 درصد معنی دار است. هیبرید هایولا 401 کمترین و رقم ساری گل بیشترین تعداد روز از سبز شدن تا شروع گلدهی و طول دوره رویش را داشتند، در حالی که بیشترین و کمترین طول دوره گلدهی مربوط به ارقام هایولا 401 ساری گل بود، با تاخیر در کاشت، کلیه صفات مورد بررسی روند کاهشی داشتند. اثر رقم بر تعداد غلاف در گیاه و وزن هزار دانه معنی دار بود و هیبرید هایولا 401 دارای بیشترین وزن هزاردانه بود. اثر سال و رقم بر عملکرد دانه در سطح 1 درصد معنی دار بود و بیشترین عملکرد دانه با میانگین 2597 کیلوگرم در هکتار مربوط به هیبرید هایولا 401 بود.

    کلیدواژگان: کلزا، ارقام، تاریخ کاشت، خصوصیات رویشی، عملکرد دانه
  • محمدرضا نعمت الهی*، صادق جلالی، محمدحسین سبزی صفحات 431-443

    ویروس های کوتولگی زبر و موزاییک ایرانی ویروس های شایع ذرت در استان اصفهان هستند و تنها ناقل شناخته شده آن ها زنجرک Laodelphax striatellus است. در این بررسی رابطه بین ناقل با ویروس های مذکور در یک مزرعه آزمایشی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور تراکم جمعیت ناقل و میزان آلودگی ویروسی با نمونه برداری هفتگی بررسی و منحنی های روند تغییرات تراکم ناقل و درصد تجمعی آلودگی ویروسی ترسیم شد. نتایج نشان داد که تراکم ناقل در کشت های اول و دوم در ابتدای دوره رویشی و در کشت سوم در انتهای دوره رشد بیشتر است. در هر سه تاریخ کاشت برای هر دو ویروس روند آلودگی تقریبا صعودی بود و پس از مرحله گرده افشانی ثابت گردید. شدت آلودگی ویروسی ارقام در کشت های اول و دوم بیشتر از کشت سوم بود. جهت بررسی تاثیر الگوی کاشت غیرهمزمان روی تراکم جمعیت ناقل و میزان آلودگی ویروسی، در سال 1380 از مزارع همجوار با تاریخ های مختلف کاشت در مناطق مختلف استان نمونه برداری انجام شد. نتایج نشان داد که حداکثر و حداقل آلودگی ویروسی و تراکم ناقل به ترتیب مربوط به مناطق براآن و اردستان است، که این وضعیت را می توان به میزان اختلاف در تاریخ های کاشت مرسوم در این مناطق ارتباط داد. در مجموع پیشنهاد می شود تا حد امکان کاشت مزارع ذرت در هر منطقه همزمان باشد و همچنین از کشت های دیر هنگام خودداری شود.

    کلیدواژگان: ذرت، ویروس موزائیک ایرانی، ویروس کوتولگی زبر، زنجرک ناقل، Laodelphax striatellus، الگوی کاشت غیرهمزمان
|
  • MARJAN DIANAT *, H.R. RAHIMIAN MASHHADI, M.A. BAGHESTANI, H.M .ALIZADEH, E . ZAND Pages 267-280

    Rye is one of the troublesome weeds of wheat in Iran. To study the competitive ability of Iranian bread wheat cultivars agains rye, an experiment was conducted using factorial experiment based on randomized complete block design with four replications in Varamin and with three replications in Meshkindasht during 2002-2003 growin season. Treatments included eight Iranian winter wheat cultivars (Azadi, Mahdavi, Roshan, Tabasi, Pishtaz, Shiraz, Karaj2 and Nicknejad) with to levels of rye (with and without rye). Results indicated that Mahdavi cultivar had the most competitive ability againt rye with lowest percent of garin yield loss (7.32%) in presence of rye, highest grain yield (6.12 tha-1) and highest competitive index (2.16). Karaj 2 with the highest percent of garin yield loss (46.96%) in presence of rye, lowest grain yield (2.6 tha-1) and lowest competitive index (0.35) was the least competitive cultivar. Rye produced the highest and lowest number of spikes in presence of Mahdavi and Karaj 2 cultivars, respectively. Based on these results Mahdavi cultivar can be recommended for control of rye in a IWM program .

    Keywords: Wheat, Rye, biomass, COMPETITIVE INDEX, yield
  • H. KANOUNI *, ALIREZA TALEEI, M . KHALILI Pages 297-310

    In order to select high yielding and most adaptable chickpea lines under dryland conditions, seven desi type chickpea genotypes together with one check cultivar (Pirouz) were evaluated in three research stations (Gerize, Kharke and Ghamlu) of Kurdistan province, during three years (2001-03) in RCB design with four replications. Bartlett test suggested that there was homogeneity in error of variances. Thus, analyses of variance were done to study the genotype-environment interactions, and analysis of stability was done to determine the performance of lines in varying environments. Results, of ANOVA showed that there were significant differences among environments, mean yield of genotypes and the G E interaction. Stability analysis after Eberhart and Russell method showed that there were significant variations due to genotypes, environment and their interactions for one hundred seeds weight, and due to environment for seed yield. On the basis of stability parameters (P < sub>i, bi, S2di, and CV %), genotype ICCV 91006 with the highest seed yield (821 kgha-1) was selected as the most desirable and stable genotype .

    Keywords: DESI TYPE CHICKPEA, GENOTYPE X ENVIRONMENT INTERACTION, Yield stability
  • F. TAHERI *, MANSOUREH KESHAVARZI, M.PATPOUR, S.A.R. VALADABADI, H .SOLTANLOU Pages 311-323

    To study the inheritance of resistance to powdery mildew in barley, four winter and facultative barley cultivars (Hebe, Afzal, Legia and Igri) along with six F1s, derived from monolateral diallel crossing, with Karaj isolate of the pathogen were examined in a complete randomized block design with three replications. The components of resistance including latent period and infection type were scored. Variance analysis revealed significant differences among genotypes for these two components. Among the parents, Igri possessed the greatest general combining ability for increasing the resistance. Among the hybrids, Afzal*Hebe and Afzal*Igri hybrids respectively possessed the most specific combining ability for increasing the resistance. The findings of the study showed that the frequency of dominant resistance genes was greater than non-dominant genes. General and specific inheritability were 98.3 percent and 36.5 percent respectively. The low figure for specific inheritability indicated that the type of selection would not be effective in decreasing the latent period and infection type characteristics. The extent of dominance for the two features of latent period and infection type were greater than 1, which confirms that genetic dominance and super-dominance were effective in controlling these two features.

    Keywords: Barley, Powdery mildew, INHERITING MODE, diallel crossing
  • M.JAMSHIDI MOGHADAM *, H.PAKNIAT, E.A . FARSHADFAR Pages 325-342

    To evaluate of the reactions of chickpea lines to drought stress during seed germination and later growth stages, 17 lines were studied under controlled conditions at four water potential levels and in field at optimum and water-limited conditions. Physiologic characteristics including leaf water potential ( Y w), leaf relative water loss (RWL), and chlorophyll content (Chl) at flowering and pod filling stages were measured. The results showed that with decrease of water potential (0 to -1.2 Mpa), all characteristics of germination were significantly decreased. The highest germination stress index (GSI) was related to the lines Bivanij and Flip < sub>95-48C. Positive and significant correlation was observed between maximum germination (Gmax) and GSI. In field, drought stress reduced Y w in the both growth stages. Significantly reduction for Chl was not observed. Based on stress tolerance index (STI), lines 18-59-15 and Flip < sub>97-188C were superior to the other lines. In pod filling stage, the highest Y w was related to these two lines as well as line 12-60-31 under stress condition. In flowering stage, Flip < sub>89-50C, and in pod filling stage two above mentioned lines with the highest STI, as well as lines Flip93-166C and Flip < sub>95-42C had the lowest RWL. In the both growth stages, and both conditions, the highest Chl belonged to Flip94-111C. Under water-limited condition, Y w had negative and significant correlation with RWL in the both growth stages. Based on the obtained results, drought tolerance was related to high leaf water contents. The results of stepwise regression showed that biological yield in optimum condition unfilled pod percent and grain weight in stress condition, as well as number of pods per plant had the highest effect on yield.

    Keywords: Chickpea, GERMINATION STRESS, drought tolerance, Physiologic characteristics
  • H.R.ETEBARIAN *, M .MOHAMMADIFAR Pages 343-356

    Trchoderma harzianum M, T. harzianum T39, T. viride(MO) and T. virens DAR74290 were used as potential biological agents for control of wheat crown and root rot caused by Bipolaris spicifera. Dual culture and volatile test were used for antifungal activity of Trichoderma isolates. Percentage of growth inhibition of Bipolaris spicifera by T. harzianum M, T. harzianum T39, T. viride (MO) and T. virens DAR 74290 were 53.39, 37.37, 33.11 and 40.4 in dual culture and 71.5, 52, 66.5 and 5.64 in volatile test respectively. Results of glasshouse experiments indicated that T. viride (MO) was the most effective. All isolates reduced disease incidence and disease severity in microplot test. There was no significant difference between benomyl and Trichoderma treatments. The effect of benomyl and Trichoderma isolates was similar on reducing the disease. Disease severity in treatment of pathogen plus Trichodermin B , T. viride, T. harzianum varied from 0.74 to 1.63 compared to 3.07 in pathogen control .

    Keywords: Wheat, Trichoderma isolates, SOIL-BORNE FUNGI, biological control
  • I. ESKANDARI *, MOZAFAR ROUSTAEI Pages 357-371

    Conservation tillage practices and proper seeding depth of wheat for early emergence before the first effective rainfall are very important in dryland cold regions. An experiment was conducted during 2001-2004 cropping seasons at the Dryland Agricultural Research Station, located in the northwest of Iran. The main objective of this study was to find the optimal seeding depth for wheat production in dryland. The treatments were, three wheat genotypes (Azer 2, Ogosta/ Sefid and Fenkang15/Sefid) as the main plot and three seeding depth (2-4, 4-6 and 6-8 cm) as subplots in strip plot design with three replications. Data were analyzed by the analysis of variance method. When the F-test indicated statistical significance at the 1% level, means were compared by the Duncan, s new multiple range test. Results showed that increase in seeding depth decreased number of heads per square meter, kernel size, biomass and grain yield significantly. The highest grain yield was obtained at 4-6 cm seeding depth in Azer 2 with 2580 kgha-1. Genotypes differed significantly in grain yield. Fenkang15/Sefid with 2149 kgha-1 had the highest grain yield. The number of heads per m2 had the main effect on yield increase. The highest number of heads per m2 (338 head per square meter) belonged to 2-4 cm seeding depth .

    Keywords: Wheat, COLD DRYLAND, SEEDING DEPTH, COLEOPTILE LENGTH, Grain yield
  • A.A.S. DARABI * Pages 373-386

    Two separate experiments were conducted to compare the total and marketable yield of eight potato cultivars in winter and autumn planting for selection of adapted cultivars to Khuzestan conditions. The experiments were carried out at Behbahan Agricultural Researeh Station from 1999 to 2001. The first experiment began in January and eight cultivars were compared in a RCBD with four replications. Tubers were planted late in January and harvested in mid May. In the other experiment, the same cultivars were planted early in October and harveted late in February. Frost occurred in November 30 in 1999 and January 25 in 2001. After harvesting, yield of each cultivar was separated into marketable and unmarketable. At the end of experiments total and marketable yield of autumn and winter plantings were analyzed by split plot design in time. According to the obtained results cultivars Binella, Arinda, Sante, Cosmos and Ajax were recommended for winter planting and Sante for autumn planting. Due to the probability of frost occurrence in autumn planting, winter planting is prefered to autumn planting in Khuzestan conditions .

    Keywords: Potato, yield, WINTER PLANTING, Autumn planting
  • Y. ANSARI MALEKI *, R. RAJABI, S.M.AZIMZADEH, A.HESAMI, K.SOLEYMANI, GH.R .ABEDIASL Pages 387-402

    In order to select adapted and high yield barley varieties, regional yield trials were carried out using a RCBD design with 24 barley genotypes in Maragheh, Ardebil, Zanjan and with 22 genotypes in all locations Maragheh, Ardebil, Kermanshah, Kordistan, Shirvan and Zanjan. These experiments were conducted with four replications in three years (2001-2004). Simple and combined analyses of variance in all locations were done separately. Fmax Hartely used to assess the homogeneity of the error variance at various, showed that the errors variance were homogeneous. Combined analyses were done once with 22 genotypes in all rejoins then with 24 genotypes in Maragheh, Ardebil, Zanjan stations. The results showed that there were significant differences (P1 %

    Keywords: Barley, adaptability, Stability, yield, cold, Dryland
  • D.GHANBARI BIRGANI *N. ZARIFINIA, M.SHAHRBANOUNEZHAD, ABDALAMIR RAHNAMA Pages 403-417

    This experiment was conducted for three consecutive years from 2000 to 2002 to evaluate the effects of integrated weed management on weeds of alfalfa at the Safi Abad Agricultural Research Farm of Dezful. The experimental design was a randomized complete block with strip-split plot arrangement of treatments. Herbicide treatment was as horizontal factor at five levels which in 2000, consisted of application of bromoxynil at 0.45 kg ai /ha at the 2 - leaf stage of alfalfa + metribuzin at 0.35 kg ai /ha after the cutting for seed, application of bentazon at 0.96 kg ai/ha at the 6 - leaf stage of alfalfa + metribuzin at 0.52 kg ai/ha after the cutting for seed, application of bentazon at 0.96 kg ai /ha at the 6 - leaf stage of alfalfa + bentazon at 1.44 kg ai /ha after the cutting for seed, weed free and weedy checks. Cultivation was as vertical factor at three levels which in 2000, consisted of reciprocal application of shovel cultivator and rolling + shovel cultivator when alfalfa was 30 cm tall and after the cutting for seed and noncultivated plot. In 2001 and 2002, treatments were applied after the cutting for seed and were as follows: application of metribuzin at 0.35 and 0.52 kg ai/ha, bentazon at 1.44 kg ai /ha, weed free and weedy checks, and cultivation treatments were as abovementioned treatments. In 2000, total number of broadleaved weeds were reduced by application of bromoxynil + metribuzin, bentazon + metribuzin and bentazon + bentazon by 77, 81 and 56%, respectively, and on average, by cultivation by 59%. In 2001, total number of broadleaved weeds were reduced by application of metribuzin at 0.35 and 0.52 kg ai/ha and bentazon by 83, 95 and 83%, respectively, and in 2002, by 68, 87 and 65%, respectively, by the aforementioned herbicide treatments. Compared to the weedy check, alfalfa seed yield increase in application of metribuzin at 0.35 and 0.52 kg ai/ha, bentazon and weed free check treatmensts was 51, 11, 83 and 37%, respectively.

    Keywords: ALFALFA, cultivation, SHOVEL CULTIVATOR, ROLLING CULTIVATOR, herbicides, integrated weed management, seed yield
  • A.A.H. ASKARI *, A.A.F .MORADI DALINI Pages 419-430

    In order to determine the best cultivars and planting date of oilseed rape, an experiment was carried out in two years (2000-2002) at Agricultural Research Station of Haji Abad. The experiment was a split plot design on randomized complete block basis with four replications. The main plots included four planting date (22 Oct. 31 Oct., 10 Nov. and 20 Nov.), and the sub plots included three cultivars Sarigol, Hyola 401 and Option 501). The results of combined analysis showed that effects of year, planting date, cultivar and interaction between them were significant on number of days from emergence to flowering, duration of flowering and physiological maturity at the 1% level. Cultivar Hyola 401 had the lowest and Sarigol had the highest number of days from emergence to fowering and physilogical maturity. Hyola 401 had the highest and Sarigol had the lowest duration of flowering. In planting date treatment, all characters decreased with delay in planting. The effect of cultivar was significant on number of pods per plant and 1000 seed weight at the 1% level, and Hyola 401 hybrid had the highest 1000 seed weight. The effects year ad cultivar was significant on seed weight at the 1% level. Hyola 401 hybrid produced the highest seed yield (2597 kgha-1 ( .

    Keywords: OILSEEDRAPE, Cultivars, Planting date, Vegetative characters, seed yield
  • M.NEMAT ELAHI *, S. JALALI, M.H . SABZI Pages 431-443

    Maize Rough Dwarf Virus (MRDV) and Iranian Maize Mosaic Virus (IMMV) are dominant and common viral diseases in Isfahan province. Their transmission is by Laodelphax striatellus. In order to study the effects of planting date and commercial maize hybrids on infection of these viruses, an experiment was conducted in Kabutarabad Agricultural Research Station in Isfahan for two years (2000 and 2002). The experiment was in a spilt plot design that the main factor was various planting dates (5May, 24May and 10June) and sub factor was corn hybrids KSC704, KSC647, KSC604 and KSC301, with four replications. Mean Percentages of plants infected with each virus were determined by samples collected from two central rows in each treatment. Data were converted to Arcsin x/100 and were compared by Duncan’s multiple range tests. Results showed that infected plants to IMMV was lower in the third planting date and was significantly different from other planting dates. Percentage of plants infected with IMMV in different hybrids was significantly different. Hybrid KSC301 had the lowest and KSC704 had the highest percentage of infected plants. Mean Percentage of plants infected with MRDV was significantly different in various planting dates. The highest and lowest infections were found in the second and third planting dates, respectively. Mean percentage of infected plants of hybrids to MRDV was significantly different in all plating dates. Hybrid KSC301 had the lowest and hybrids KSC604, KSC647 and KSC704 had the highest infected plants respectively.

    Keywords: MAIZE, MRDV, IMMV, Planting date, hybrids